ZUS wypłaca świadczenia, które mogą podlegać egzekucji – jednak tylko do określonego limitu. W przypadku emerytur obowiązują przepisy chroniące część dochodu przed zajęciem komorniczym. W 2025 roku wolna od potrąceń kwota wynosi 75% najniższej emerytury, czyli 1487,25 zł brutto (na podstawie aktualnej kwoty minimalnej emerytury – 1983 zł).
Oznacza to, że komornik nie może zabrać całego świadczenia – nawet jeśli dług jest wysoki. W przypadku alimentów limit zajęcia jest wyższy – wynosi do 60% emerytury, jednak nadal nie może naruszać ustawowego minimum. Każdy przypadek jest rozpatrywany indywidualnie, a zajęcia prowadzone są zgodnie z kolejnością zgłoszonych należności.
Oprócz części emerytury, komornik nie może zająć również szeregu innych świadczeń wypłacanych przez ZUS i inne instytucje. Ochronie podlegają świadczenia, takie jak:
Co więcej, trzynasta i czternasta emerytura również są wypłacane z ograniczeniami dotyczącymi egzekucji – w większości przypadków podlegają takim samym zasadom ochrony jak regularne świadczenia. Jeśli masz wątpliwości, czy Twoje świadczenie może zostać zajęte, warto skontaktować się bezpośrednio z ZUS lub prawnikiem – najlepiej jeszcze przed rozpoczęciem postępowania egzekucyjnego.
Windykacja najczęściej zaczyna się od wezwań do zapłaty – listownych lub telefonicznych – wysyłanych przez firmę windykacyjną. Jeśli dług nie zostanie uregulowany, sprawa może trafić do sądu, który wydaje nakaz zapłaty. Po jego uprawomocnieniu komornik ma prawo zająć część emerytury lub rachunku bankowego.
Ważne: zanim dojdzie do egzekucji, emeryt ma prawo do negocjacji i złożenia wniosku o rozłożenie długu na raty. Warto zareagować już na pierwsze pismo – wiele spraw udaje się rozwiązać polubownie. Należy również pamiętać, że komornik nie może wejść do mieszkania bez zgody sądu, a egzekucja z emerytury przebiega w sposób zautomatyzowany – ZUS dokonuje potrącenia samodzielnie.
Seniorzy często czują się zagubieni w konfrontacji z firmą windykacyjną lub komornikiem. Warto wiedzieć, że przysługuje Ci wiele praw. Możesz żądać szczegółowego wyjaśnienia sprawy, kwestionować wysokość długu lub złożyć wniosek o ograniczenie egzekucji ze względu na trudną sytuację życiową.
Pomoc możesz uzyskać w lokalnych punktach bezpłatnych porad prawnych (znajdziesz je w każdej gminie), u rzecznika praw konsumenta lub w organizacjach senioralnych. Jeśli podejrzewasz, że doszło do nadużyć, skontaktuj się z komornikiem i złóż skargę do sądu rejonowego. Nie bój się pytać – świadomość swoich praw jest pierwszym krokiem do spokojniejszego życia z emeryturą chronioną przez prawo.