U osób starszych proces trawienia spowalnia, a perystaltyka jelit staje się mniej intensywna. To sprawia, że nawet po lekkim posiłku może pojawić się uczucie pełności, wzdęcia lub zwiększona ilość gazów. Jednak granica między fizjologiczną reakcją organizmu a sygnałem ostrzegawczym bywa cienka.
Gdy dolegliwości utrzymują się codziennie, stają się uciążliwe lub pojawiają się bez wyraźnej przyczyny, warto skonsultować się z lekarzem. Często to właśnie uciążliwe wzdęcia są pierwszym objawem nietolerancji pokarmowej, zaburzeń mikroflory jelitowej lub problemów z trzustką. Niekiedy mogą być też wynikiem przyjmowania niektórych leków – m.in. przeciwbólowych lub stosowanych przy nadciśnieniu.
Wzdęcia u seniorów często pojawiają się po spożyciu produktów wzdymających, takich jak rośliny strączkowe, warzywa kapustne, cebula, a także dania smażone i tłuste. Jednak jeśli problem występuje niezależnie od diety lub nasila się mimo lekkostrawnych posiłków, może to wskazywać na zaburzenia trawienia.
Z wiekiem zmniejsza się ilość enzymów trawiennych, co utrudnia rozkład składników odżywczych i sprzyja fermentacji bakteryjnej w jelitach. To z kolei powoduje gromadzenie się gazów i uczucie rozdęcia brzucha. Warto również pamiętać, że niektóre osoby starsze zmagają się z nietolerancją laktozy lub glutenu, co również może prowadzić do przewlekłych problemów trawiennych.
Choć u wielu seniorów wzdęcia mają łagodny charakter, niekiedy mogą być objawem poważniejszych schorzeń. Do niepokojących sygnałów należy pojawienie się gazów i rozdęcia brzucha wraz z bólami o charakterze kolkowym, przewlekłymi zaparciami, biegunkami lub domieszką krwi w stolcu. Takie objawy mogą wskazywać na zespół jelita drażliwego, zapalenie jelit, uchyłkowatość lub nawet zmiany nowotworowe.
Warto szczególnie uważać, gdy pojawia się nagły spadek masy ciała lub anemia, której nie da się wyjaśnić dietą. W takich przypadkach lekarz rodzinny może zlecić badania – m.in. morfologię, kalprotektynę, badania kału czy kolonoskopię. Szybka diagnostyka daje szansę na wczesne wykrycie choroby i skuteczne leczenie, zanim dojdzie do powikłań.
Jeśli wzdęcia u osoby starszej utrzymują się przez kilka tygodni lub pogarszają jakość życia, nie należy ich lekceważyć. Pierwszym krokiem powinna być konsultacja z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej, który oceni ogólny stan zdrowia i przeanalizuje stosowaną dietę oraz leki. W wielu przypadkach pomocne są proste zmiany nawyków żywieniowych – unikanie produktów wzdymających, regularne posiłki i zwiększenie ilości błonnika.
Można też sięgnąć po probiotyki lub preparaty wspomagające trawienie, ale tylko po wcześniejszej konsultacji. Dobrze dobrana diagnostyka i leczenie pozwalają wielu seniorom wrócić do komfortu życia bez uczucia ciągłego rozdęcia.