Renta wdowia: dla kogo, ile i na jakich zasadach?

Renta wdowia — zbieg prawa do dwóch świadczeń

Od początku 2025 roku obowiązują przepisy, które pozwalają łączyć prawo do własnych świadczeń emerytalno-rentowych z prawem do renty rodzinnej. „To spora zmiana, bo wcześniej nawet w przypadku prawa do obu tych świadczeń, musieliśmy wybierać, które z nich będzie wypłacane – mówi Wojciech Dąbrówka, rzecznik ZUS.

Kto ma możliwość ubiegania się o rentę wdowią? Są to osoby, które:

• ukończyły 60 lat (kobiety) i 65 lat (mężczyźni) 
• do dnia śmierci małżonka/małżonki pozostawały z nim/z nią we wspólności małżeńskiej
• nabyły prawo do renty rodzinnej po zmarłym małżonku nie wcześniej niż w dniu, w którym ukończyły 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni)
• nie weszły ponownie w związek małżeński (w przypadku zawarcia ponownego związku małżeńskiego po przyznaniu prawa do renty wdowiej, prawo to wygaśnie)

- Co ważne — wszystkie powyższe warunki powinny być spełnione łącznie — mówi rzecznik ZUS. - Chcę również podkreślić, że prawo do dwóch wymienionych w warunkach świadczeń, czyli prawo do renty rodzinnej i prawo do własnego świadczenia musi być ustalone i przyznane przed złożeniem wniosku o przyznanie renty wdowiej. Dlatego warto jak najszybciej zgłosić się do ZUS w celu ustalenia prawa do świadczenia podstawowego.

Warto również zwrócić uwagę na warunek wieku nabycia prawa do renty rodzinnej. Jeśli na przykład pan Jan nabył to prawo w wieku 59 lat, a pani Maria w wieku 54 lat, nie będzie im przysługiwać prawo do renty wdowiej. 

Renta rodzinna - wysokość

Warto przypomnieć, że renta rodzinna dla jednej osoby wynosi 85% świadczenia, jakie przysługiwałoby zmarłej osobie.

- I pamiętajmy, że mówiąc o rencie rodzinnej, mówimy nie tylko o świadczeniu wypłacanym przez ZUS, ale również przez inne instytucje, takie jak na przykład: Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, Zakład Emerytalno-Rentowy MSWiA, Biuro Emerytalne Służby Więziennej, czy Wojskowe Biuro Emerytalne resortu obrony — uzupełnia rzecznik ZUS.

Renta wdowia — warianty wyboru

Jak nowy system wygląda w praktyce? Składając wniosek o rentę wdowią możemy sie zdecydować na 2 warianty.

- Jeśli wdowa lub wdowiec ma prawo zarówno do renty rodzinnej, jak i własnego świadczenia, które otrzymuje na przykład z tytułu emerytury albo renty z powodu niezdolności do pracy może wybrać korzystniejsze dla siebie rozwiązanie. Czyli albo zawnioskować o 100 % renty rodzinnej i 15% własnego świadczenia, albo odwrotnie: 15% renty rodzinnej i 100% własnego świadczenia — mówi Wojciech Dąbrówka.

Ale uwaga! Suma połączonych świadczeń nie może przekraczać trzykrotności najniższej emerytury. Do tego limitu należy doliczyć również świadczenia wypłacane jednorazowo i dodatki przyznawane na podstawie innych przepisów oraz świadczenia  wypłacane przez instytucje zagraniczne.

Co zostanie na przykład wliczone do limitu? Ekwiwalent węglowy oraz dodatek pielęgnacyjny. Za to nie będzie wliczany dodatek 500+ dla osób niesamodzielnych i świadczenie wspierające.

- Jeśli po wyliczeniach zostanie przekroczona kwota trzykrotności najniższej emerytury, suma świadczeń ulega pomniejszeniu o kwotę przekroczenia — tłumaczy rzecznik ZUS.

Najniższa emerytura wynosi obecnie 1878,91 zł brutto. To oznacza, że maksymalna kwota świadczenia może wynieść 5636,73 zł brutto. Kwota ta obowiązuje od 1 marca 2025 r. do 28 grudnia 2026 r.

Warto zwrócić uwagę na tę kwotę, bo trzykrotność najniższej emerytury jest istotna już na etapie wnioskowania o przyznanie świadczenia! Jeśli wysokość dotychczas pobieranego świadczenia (własnego lub renty rodzinnej) przekracza trzykrotność najniższej emerytury, prawo do renty wdowiej nie przysługuje, ze względu na przekroczenie maksymalnej kwoty. Czyli na przykład: jeśli pani Maria otrzymuje teraz emeryturę w wysokości 5,7 tys. zł brutto, nie będzie miała prawa do otrzymania renty wdowiej, nawet mimo spełnienia wszystkich pozostałych warunków.

Jak ubiegać się o rentę wdowią? Wnioski, ankieta i kalkulator

O rentę wdowią można się ubiegać składając wniosek ERWD. Jest on dostępny na miejscu, w placówkach ZUS oraz na stronie PUE/eZUS. Jak wypełnić i złożyć wniosek?

• wniosek może być wypełniony i złożony osobiście w placówkach ZUS,
• można również wypełnić formularz i wysłać go pocztą,
• można upoważnić inną osobę do złożenia wniosku,
• wniosek można wypełnić online, bez konieczności wychodzenia z domu.

- Wniosek jest bardzo prosty i intuicyjny, ale jeśli ktoś miałby jakiekolwiek problemy z jego wypełnieniem, pracownicy ZUS w placówkach na pewno doradzą, co trzeba zrobić – mówi rzecznik ZUS.

Chcesz sprawdzić, czy przysługuje Ci prawo do renty wdowiej?

- Na stronie internetowej ZUS zamieściliśmy krótką ankietę. Odpowiadając na 7 prostych pytań, każdy może sprawdzić, czy ma prawo do tego świadczenia — mówi Wojciech Dąbrówka.

To nie wszystko — również na stronie internetowej ZUS znajdziemy kalkulator, który pozwoli obliczyć przybliżoną wartość otrzymanego świadczenia.

W tej chwili wniosek złożyło już ponad pół miliona osób. 90% z osób wnioskujących to kobiety.

Renta wdowia — ważne terminy

Świadczenie będzie wypłacane od 1 lipca 2025 roku, ale prawo do składania wniosków obowiązuje już od 1 stycznia 2025. Osoby, które chcą otrzymać świadczenie już w lipcu, powinny złożyć swój wniosek do 30 czerwca 2025 r. Natomiast osoby, które złożą wniosek jeszcze w lipcu (do 31 lipca), otrzymają świadczenie w sierpniu, ale ze zwrotem za lipiec.

Jeśli ktoś złoży wniosek już w sierpniu, świadczenie będzie przysługiwało od sierpnia. Analogicznie będzie to wyglądało w przypadku kolejnych miesięcy – wypłata świadczenia będzie przysługiwać od miesiąca złożenia wniosku.

Od stycznia 2027 roku kombinacja dwóch świadczeń składających się na rentę wdową nieco się zmieni i dzięki temu kwota będzie finalnie wyższa. Związane jest to z tym, że jedno ze świadczeń będzie przyznawane w kwocie 25%, a nie 15% jak w tym momencie.