Fotostarzenie to proces przyspieszonego starzenia się skóry na skutek długotrwałego działania promieniowania UV – głównie typu UVA, które przenika głęboko w skórę właściwą. Skóra twarzy, szyi, dekoltu i dłoni jest najbardziej narażona, ponieważ to właśnie te partie są niemal codziennie wystawione na słońce. Objawy fotostarzenia to przede wszystkim pogłębione zmarszczki, utrata jędrności, przebarwienia, nierówna tekstura skóry oraz pajączki naczyniowe.
W skrajnych przypadkach mogą pojawić się zmiany przednowotworowe i rak skóry. U seniorów proces ten zachodzi szybciej z uwagi na osłabioną barierę ochronną skóry, mniejszą produkcję kolagenu i wolniejszą regenerację komórek. Warto pamiętać, że fotostarzenie nie zależy wyłącznie od wieku – wiele zmian można ograniczyć lub opóźnić.
Pierwsze oznaki fotostarzenia mogą być subtelne, ale z czasem stają się coraz bardziej widoczne. Skóra traci jednolity koloryt – pojawiają się ciemniejsze plamki, głębsze zmarszczki mimiczne stają się trwałe, a pory mogą się powiększać. Typowe są też przebarwienia, które nie znikają po sezonie letnim oraz nierównomierna tekstura – skóra staje się szorstka, sucha, cienka i bardziej podatna na mikrourazy.
W zaawansowanym stadium pojawiają się zmiany naczyniowe (teleangiektazje) i rogowacenie słoneczne, które może wymagać konsultacji dermatologicznej. Osoby po 60. roku życia powinny regularnie kontrolować skórę pod kątem zmian barwnikowych i nietypowych znamion. Wczesne rozpoznanie objawów fotostarzenia pozwala nie tylko zadbać o wygląd, ale przede wszystkim zredukować ryzyko rozwoju nowotworów skóry.
Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania fotostarzeniu jest codzienna ochrona przed promieniowaniem UV – niezależnie od pory roku. Seniorzy powinni stosować kremy z filtrem SPF 30 lub wyższym nie tylko latem, ale przez cały rok, szczególnie jeśli przebywają na zewnątrz w godzinach południowych.
Filtr przeciwsłoneczny należy nakładać na skórę twarzy, szyi, dekoltu i rąk co najmniej 20 minut przed wyjściem z domu i ponawiać aplikację co 2–3 godziny, zwłaszcza przy dłuższym przebywaniu na słońcu. Ochronę można wzmocnić, nosząc kapelusz z szerokim rondem, okulary przeciwsłoneczne z filtrem UV i ubrania z długim rękawem. Ważne jest również unikanie ekspozycji w godzinach największego nasłonecznienia, czyli między 11:00 a 15:00.
Ochrona skóry przed promieniowaniem UV nie kończy się na kremach z filtrem – równie ważna jest odpowiednia dieta i codzienna pielęgnacja. Produkty bogate w antyoksydanty (witamina C, E, beta-karoten, selen) pomagają neutralizować wolne rodniki, które uszkadzają komórki skóry. Warto regularnie spożywać warzywa i owoce, szczególnie te o intensywnym kolorze – jak marchew, papryka, szpinak czy borówki. Tłuste ryby i oleje roślinne dostarczają kwasów omega-3, które wzmacniają barierę lipidową skóry.
Pielęgnacja powinna opierać się na delikatnych kosmetykach nawilżających z dodatkiem koenzymu Q10, witaminy C i kwasu hialuronowego. Po 60. roku życia warto unikać produktów z alkoholem i silnych detergentów, które mogą przesuszać i podrażniać skórę. Nawodnienie organizmu również ma kluczowe znaczenie – codzienne picie wody wpływa na elastyczność i regenerację skóry.