Choroba zwyrodnieniowa stawów rozwija się stopniowo i często jest bagatelizowana we wczesnym stadium. Do pierwszych objawów należą sztywność i ból stawów – zwłaszcza rano lub po dłuższym siedzeniu. W przypadku kolan i bioder może pojawić się trudność we wchodzeniu po schodach, wstawaniu z krzesła czy chodzeniu na dłuższe dystanse.
Z czasem dochodzi do ograniczenia ruchomości i charakterystycznych trzasków w stawie. Objawy nasilają się przy zmianach pogody i po wysiłku fizycznym. Diagnozę może postawić lekarz rodzinny lub ortopeda, zlecając badania obrazowe, takie jak RTG czy USG. Im wcześniej rozpoznane zwyrodnienie, tym większe szanse na skuteczne spowolnienie jego rozwoju i uniknięcie poważniejszych powikłań.
W leczeniu bólu kolan i bioder u osób starszych najważniejsze jest połączenie kilku metod – farmakologii, fizjoterapii i zmiany stylu życia. Podstawą terapii są leki przeciwbólowe i przeciwzapalne – dostępne bez recepty lub przepisane przez lekarza. W niektórych przypadkach stosuje się także zastrzyki dostawowe z kwasu hialuronowego lub preparatów sterydowych.
Ogromne znaczenie ma rehabilitacja – ćwiczenia wzmacniające mięśnie wokół stawu zmniejszają obciążenie chrząstki i poprawiają stabilność. Pomocne są też zimne i ciepłe okłady, które można stosować naprzemiennie. Osoby z nadwagą powinny zadbać o redukcję masy ciała, co znacząco odciąża stawy. W codziennym funkcjonowaniu warto korzystać z laski lub balkonika, aby zmniejszyć ból i ryzyko upadku.
Choć choroba zwyrodnieniowa ma charakter przewlekły, odpowiednia profilaktyka może znacznie złagodzić jej przebieg. Podstawą jest umiarkowana, regularna aktywność fizyczna – najlepiej taka, która nie obciąża bolących stawów, np. nordic walking, jazda na rowerze stacjonarnym czy pływanie. Ruch poprawia krążenie, wzmacnia mięśnie i poprawia elastyczność stawów.
Ważna jest także prawidłowa dieta – bogata w witaminę D, wapń, kwasy omega-3 i kolagen. Należy unikać długiego stania lub siedzenia w jednej pozycji oraz noszenia ciężkich przedmiotów. Warto również pamiętać o właściwym obuwiu – stabilnym, z amortyzującą podeszwą. Regularne kontrole u lekarza oraz wykonywanie zaleconych ćwiczeń to podstawa zachowania sprawności.
W zaawansowanych stadiach zwyrodnienia, gdy leczenie zachowawcze nie przynosi efektów, lekarz może zaproponować operację – najczęściej wszczepienie endoprotezy stawu biodrowego lub kolanowego. Tego typu zabieg pozwala na znaczącą poprawę jakości życia – redukuje ból, przywraca ruchomość i umożliwia powrót do codziennych aktywności.
Wskazaniem do operacji jest ból utrzymujący się mimo leczenia farmakologicznego, trudności w poruszaniu się oraz znaczne ograniczenie sprawności. Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu, a rekonwalescencja trwa kilka tygodni i wymaga rehabilitacji. Dobrze przeprowadzony proces fizjoterapii decyduje o powodzeniu leczenia. Choć decyzja o operacji nie jest łatwa, dla wielu seniorów okazuje się kluczowa w odzyskaniu samodzielności i komfortu życia.