Hipoglikemia u seniora. Kiedy spadek cukru jest niebezpieczny?

Czym jest hipoglikemia i dlaczego seniorzy są na nią szczególnie narażeni?

Hipoglikemia to stan, w którym poziom glukozy we krwi spada poniżej normy – najczęściej poniżej 70 mg/dl (3,9 mmol/l). U osób starszych może dochodzić do niej częściej, nawet przy stosunkowo niewielkim spadku cukru. Seniorzy są szczególnie narażeni z kilku powodów. Po pierwsze – wiek wpływa na wolniejsze metabolizowanie leków przeciwcukrzycowych, co zwiększa ryzyko niedocukrzeń.

Po drugie – mogą występować zaburzenia apetytu, nieregularne posiłki lub choroby przewlekłe (np. niewydolność nerek), które wpływają na gospodarkę glukozową. Dodatkowo osoby starsze często nie odczuwają klasycznych objawów hipoglikemii, przez co trudniej jest ją rozpoznać na czas. Dlatego tak ważna jest regularna kontrola cukru i odpowiednie dostosowanie leczenia.

Jak rozpoznać objawy hipoglikemii i kiedy są alarmujące?

Objawy hipoglikemii mogą być różnorodne i nie zawsze oczywiste – szczególnie u osób starszych. Do najczęstszych należą: drżenie rąk, osłabienie, bladość, przyspieszona akcja serca, nadmierna potliwość, uczucie głodu, dezorientacja czy nagła zmiana nastroju. U seniorów hipoglikemia może przypominać objawy udaru, demencji lub infekcji – np. zaburzenia mowy, problemy z koordynacją, senność czy nagłe pogorszenie orientacji.

Szczególnie niebezpieczne są przypadki tzw. hipoglikemii ciężkiej – z utratą przytomności lub drgawkami, które wymagają natychmiastowej pomocy medycznej. Jeśli objawy pojawiają się regularnie lub nie są skojarzone z oczywistą przyczyną (np. pominiętym posiłkiem), należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem np. diabetologiem.

Najczęstsze przyczyny hipoglikemii u osób starszych

Spadki poziomu glukozy u seniorów najczęściej są wynikiem leczenia cukrzycy, zwłaszcza gdy stosowane są leki obniżające poziom cukru (np. insulina, pochodne sulfonylomocznika) bez odpowiedniego dostosowania dawek do stylu życia i stanu zdrowia. Hipoglikemia może być także skutkiem pomijania posiłków, opóźniania ich lub spożywania posiłków o zbyt małej kaloryczności.

U osób starszych nie bez znaczenia są również choroby towarzyszące – np. niewydolność nerek, choroby wątroby, infekcje czy nowotwory, które zaburzają gospodarkę węglowodanową. Dodatkowo część seniorów może nieświadomie spożywać alkohol lub przyjmować inne leki, które maskują objawy niedocukrzenia.

Jak reagować na hipoglikemię i kiedy wezwać pomoc?

W przypadku podejrzenia hipoglikemii należy działać szybko. Jeśli senior jest przytomny, najlepiej podać mu 15–20 gramów glukozy lub szybko przyswajalnych węglowodanów – może to być słodki sok, miód, cukier w kostkach lub napój z glukozą. Po 10–15 minutach należy ponownie zmierzyć poziom cukru – jeśli nadal jest niski, należy podać kolejną porcję cukru i niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.

W sytuacji, gdy osoba starsza traci przytomność, nigdy nie należy podawać nic doustnie – konieczne jest wezwanie pogotowia ratunkowego i, jeśli to możliwe, podanie glukagonu. Hipoglikemia to stan, który może prowadzić do ciężkich powikłań neurologicznych, a nawet śmierci – dlatego każda sytuacja wymaga szybkiej i adekwatnej reakcji.