Jaskra u seniorów: pierwsze objawy, które łatwo zignorować

Jakie sygnały wzroku powinny zaniepokoić seniora?

Pierwsze objawy jaskry często bywają tak delikatne, że łatwo przypisać je zmęczeniu, gorszej pogodzie czy naturalnemu starzeniu się organizmu. Wiele osób zauważa jedynie lekko zwężone pole widzenia, szczególnie po zmroku, co może wpływać na pewność poruszania się oraz ocenę odległości. Czasem pojawiają się epizody niewyraźnego widzenia, migotania świateł lub trudność w skupieniu wzroku na jasnych punktach.

Takie wrażenia zwykle mijają po chwili, dlatego seniorzy często je bagatelizują. Zdarza się również, że oczy stają się wrażliwsze na światło, pojawia się krótkotrwały ból okolicy czoła lub uczucie lekkiego nacisku na gałkę oczną. Mimo że brzmi to niegroźnie, są to sygnały, które mogą świadczyć o rosnącym ciśnieniu wewnątrz oka. Im wcześniej zostaną wychwycone, tym większa szansa na zahamowanie zmian prowadzących do utraty widzenia.

Dlaczego jaskra rozwija się tak podstępnie w starszym wieku?

Wraz z wiekiem dochodzi do naturalnego osłabienia struktur oka, w tym włókien nerwu wzrokowego odpowiedzialnych za przekazywanie bodźców do mózgu. Jeżeli dodatkowo rozwija się problem z odpływem cieczy wodnistej, ciśnienie w oku stopniowo rośnie i zaczyna uciskać delikatne tkanki. Proces ten może trwać miesiącami, a nawet latami, nie dając wyraźnych objawów, dlatego jaskra bywa nazywana „cichym złodziejem wzroku”.

Seniorzy często przyzwyczajają się do drobnych zmian widzenia, nie zauważając, że pole widzenia zwęża się powoli „od zewnątrz”. Choroba może postępować również szybciej, jeśli występują choroby współistniejące, takie jak nadciśnienie, cukrzyca czy miażdżyca, które wpływają na ukrwienie nerwu wzrokowego. Ryzyko zwiększa także wywiad rodzinny oraz długotrwałe stosowanie niektórych leków, np. steroidowych. Z tego powodu regularna konsultacja okulistyczna jest jednym z kluczowych elementów profilaktyki.

Badania, które pomagają wykryć jaskrę na wczesnym etapie

Wczesne wykrycie jaskry jest możliwe tylko dzięki odpowiednim badaniom, ponieważ subiektywne objawy pojawiają się dopiero w późniejszej fazie.

• Najważniejszym badaniem jest pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego, wykonywany szybko i bezboleśnie. Kolejnym elementem diagnostyki jest ocena tarczy nerwu wzrokowego podczas badania dna oka, które pozwala wykryć nawet niewielkie ubytki.
• Wskazane jest również wykonanie pola widzenia, które ujawnia trudne do zauważenia ubytki w obwodowym widzeniu.
• Coraz częściej stosuje się też badanie OCT, czyli skanowanie struktur oka, umożliwiające bardzo precyzyjną analizę włókien nerwu wzrokowego.

Seniorzy, którzy zauważyli u siebie niepokojące symptomy, powinni zgłosić się na diagnostykę jak najszybciej, nawet jeśli dyskomfort jest niewielki. Już jedna wizyta może przynieść odpowiedź na pytanie, czy zmiany wymagają dalszej obserwacji lub rozpoczęcia leczenia.

Co pomaga spowolnić postęp jaskry i zachować lepsze widzenie?

Choć jaskra jest chorobą przewlekłą, jej rozwój można skutecznie spowolnić, a u wielu pacjentów ustabilizować.

• Kluczową rolę odgrywa regularne stosowanie kropli obniżających ciśnienie w oku, ich działanie bywa niewyczuwalne, dlatego seniorzy powinni pamiętać o systematyczności.
• Ważne jest również dbanie o ogólny stan zdrowia: kontrola ciśnienia tętniczego, leczenie cukrzycy oraz unikanie długotrwałego stresu, który może wpływać na wahania ciśnienia w gałce ocznej.
• Pomocne może być także włączenie aktywności fizycznej dostosowanej do możliwości, unikanie długich okresów siedzenia w pochylonej pozycji oraz regularne przerwy podczas czytania lub pracy przy ekranie.

W razie pojawienia się nowych objawów, np. tęczowych okręgów wokół świateł lub nagłego pogorszenia widzenia warto nie zwlekać i skontaktować się ze specjalistą. Szybka reakcja u seniorów jest szczególnie ważna, ponieważ pozwala zachować jakość życia i niezależność na dłużej.