Jednym z najważniejszych powodów rezygnacji z jedzenia w starszym wieku jest sytuacja materialna. Wielu seniorów utrzymuje się wyłącznie z emerytury lub renty, które nierzadko są bardzo niskie. Po opłaceniu rachunków i leków brakuje środków na pełnowartościową żywność, co prowadzi do ograniczania posiłków lub wybierania tańszych, mniej odżywczych produktów.
W efekcie dieta staje się monotonna i uboga w białko, witaminy oraz minerały. Problem ubóstwa żywieniowego pogłębia się szczególnie w gospodarstwach jednoosobowych, gdzie koszty zakupu i przygotowania posiłków są relatywnie wyższe. W takich warunkach seniorzy często rezygnują z posiłków, aby starczyło do pierwszego, co niestety skutkuje stopniowym niedożywieniem i osłabieniem organizmu.
Dla wielu seniorów jedzenie było przez lata elementem życia rodzinnego, a wspólne posiłki z bliskimi dawały radość i poczucie przynależności. Strata partnera czy przyjaciół jedzenie traci swój społeczny wymiar i staje się przykrym obowiązkiem. Samotność potęguje brak apetytu, a w konsekwencji prowadzi do pomijania posiłków.
Izolacja społeczna, zwłaszcza w małych miejscowościach czy na wsiach, dodatkowo ogranicza dostęp do świeżych produktów. Seniorzy często też nie mają siły ani motywacji, aby regularnie robić zakupy czy gotować. Często zadowalają się więc niewielką ilością jedzenia, co z czasem prowadzi do osłabienia i pogorszenia zdrowia. To błędne koło, bo im większe osłabienie, tym trudniej zadbać o odpowiednie odżywianie.
Niedożywienie u seniorów ma bardzo poważne skutki zdrowotne. Brak odpowiedniej ilości białka i energii prowadzi do zaniku mięśni, a to zwiększa ryzyko upadków i złamań. Osłabiony organizm gorzej radzi sobie z infekcjami, wolniej się goi i trudniej znosi choroby przewlekłe. Utrata masy ciała wiąże się także z większym ryzykiem depresji i pogorszenia sprawności intelektualnej.
Lekarze zwracają uwagę, że niedożywienie u seniorów często pozostaje niezauważone i nie jest tak oczywiste, jak choroby przewlekłe, a jego konsekwencje ujawniają się dopiero po czasie. Dlatego tak ważne jest, by otoczenie zwracało uwagę na zmiany w apetycie i masie ciała starszych osób.
Rozwiązaniem nie zawsze jest tylko leczenie farmakologiczne, ale przede wszystkim poprawa sytuacji żywieniowej i społecznej seniorów. Ważną funkcję pełnią programy lokalne, takie jak posiłki dostarczane przez ośrodki pomocy społecznej, jadłodajnie dla seniorów czy dopłaty do żywności. Istotne jest również wsparcie rodziny i sąsiadów, ponieważ nawet wspólne jedzenie posiłków kilka razy w tygodniu może znacząco poprawić apetyt i samopoczucie.
Warto pamiętać, że niektóre objawy, takie jak brak apetytu czy szybka utrata wagi, powinny skłonić do konsultacji lekarskiej, ponieważ mogą być związane z chorobami przewlekłymi. Holistyczne podejście uwzględniające zarówno sytuację zdrowotną, jak i społeczną to najlepszy sposób, by przeciwdziałać niedożywieniu w starszym wieku.