Tarczyca to niewielki gruczoł położony u podstawy szyi, który odpowiada za produkcję hormonów regulujących metabolizm, pracę serca, temperaturę ciała i poziom energii. Gdy zaczyna wytwarzać ich zbyt mało, dochodzi do spowolnienia wielu procesów w organizmie i to właśnie niedoczynność tarczycy. U seniorów może rozwijać się stopniowo, dlatego często pozostaje niezauważona przez długi czas.
Na jej rozwój wpływają m.in. zmiany hormonalne związane z wiekiem, choroby autoimmunologiczne (takie jak Hashimoto), niedobór jodu, a także niektóre leki stosowane przy chorobach serca. Wraz z wiekiem tarczyca może też po prostu zmęczyć się wieloletnią pracą. Dlatego tak ważne są regularne badania kontrolne, szczególnie jeśli pojawiają się niepokojące objawy.
Objawy niedoczynności tarczycy mogą być bardzo różne i często przypominają symptomy innych chorób. Najczęściej seniorzy zauważają:
Niektóre osoby doświadczają również obrzęków twarzy i dłoni, chrypki czy spowolnienia mowy. Objawy te nasilają się stopniowo, dlatego łatwo je przeoczyć. Warto zwrócić uwagę na nagłe zmiany w samopoczuciu lub wyglądzie i np. gdy senior, który wcześniej był aktywny i pogodny, staje się apatyczny, senność utrzymuje się tygodniami, a ubrania stają się ciaśniejsze mimo braku zmian w diecie. To sygnał, by wykonać badania poziomu hormonów tarczycy (TSH, FT3, FT4).
Podstawą rozpoznania niedoczynności tarczycy są badania laboratoryjne krwi. Wysokie stężenie hormonu TSH przy jednocześnie obniżonych poziomach FT3 i FT4 wskazuje na osłabioną pracę tarczycy. Dodatkowo lekarz może zlecić badanie przeciwciał anty-TPO, które potwierdza podłoże autoimmunologiczne choroby.
Seniorzy często mają inne choroby współistniejące, dlatego ważne jest, by wyniki interpretować całościowo. Leczenie najczęściej polega na przyjmowaniu hormonów tarczycy w formie tabletek, w dawce dostosowanej indywidualnie. W wielu przypadkach poprawa samopoczucia jest zauważalna już po kilku tygodniach. Jeśli występują wahania nastroju, problemy ze snem lub uczucie przewlekłego osłabienia, warto rozważyć konsultację z lekarzem endokrynologiem, który zleci odpowiednie badania i pomoże rozpocząć leczenie.
Leczenie farmakologiczne to podstawa, ale równie ważna jest codzienna troska o zdrowy styl życia. Dieta powinna być bogata w produkty wspierające pracę tarczycy – ryby morskie, jaja, nabiał, warzywa i owoce, a także źródła selenu i cynku (np. orzechy brazylijskie, pestki dyni). Warto ograniczyć przetworzoną żywność i cukry proste, które mogą nasilać wahania energii.
Regularny ruch, nawet w postaci spacerów, pomaga pobudzić metabolizm i poprawić krążenie. Dobrym nawykiem jest też dbanie o sen, ponieważ tarczyca potrzebuje regeneracji, która jest najefektywniejsza podczas snu. Równie istotna jest równowaga emocjonalna: stres negatywnie wpływa na gospodarkę hormonalną, więc warto znaleźć czas na relaks, rozmowę czy hobby. Dzięki odpowiedniej diagnostyce i leczeniu seniorzy mogą cieszyć się dobrym samopoczuciem, stabilnym nastrojem i większą energią każdego dnia.