Dieta cukrzycowa a kolagen. Jaki wybrać?

Dieta cukrzycowa a kolagen

Dieta cukrzycowa polega przede wszystkim na regularnych posiłkach o ograniczonej zawartości cukrów prostych i tłuszczów nasyconych, a także na niskim indeksie glikemicznym (IG <55). Dieta cukrzyka może uwzględniać naturalne źródła kolagenu w odpowiednio zbilansowanych posiłkach, choć trzeba zaznaczyć, że nie dostarczą one wiele kolagenu do organizmu.

Kolagen występujący w diecie to źródło aminokwasów, z których organizm człowieka może produkować własny kolagen ustrojowy. Najobficiej w kolagenie występują glicyna i prolina.

Przykładowe źródła kolagenu w diecie cukrzycowej
Sprawdziliśmy tabelę produktów spożywczych zalecanych przy diecie cukrzycowej z artykułu https://pro-farm.pl/dieta-cukrzycowa-jadlospis-tygodniowy/. Kolagen w diecie cukrzyka pomagają produkować przede wszystkim dwa aminokwasy: glicyna i prolina.

• ryby – takie jak łosoś, makrela, sardela, śledzie, pstrąg, karp, szczupak, sandacz, dorsz, mintaj, w 100 g zawierają ok. 4,4 g glicyny i 3 g proliny,
• chude mięso – drób, cielęcina, polędwica wołowa, schab wieprzowy, szynka wieprzowa i królik, w 100 g zawierają ok. 3,3-4,4 g glicyny i 2-2,9 g proliny,

Warto jednak wziąć pod uwagę 3 poniższe kwestie.

1. Najwięcej kolagenu zawierają ryby i mięso jedzone ze skórą, a także mięso z chrząstkami. Dodatkowo więcej kolagenu można znaleźć w bulionach i galaretach mięsnych. Niestety, tego rodzaju produkty spożywcze nie powinny stanowić stałego elementu diety cukrzycowej, ponieważ zawierają tłuszcze nasycone, które cukrzyk powinien ograniczać.
2. Naturalny kolagen wchłania się z przewodu pokarmowego zaledwie w 1-10%. Wynika to z jego dużej masy cząsteczkowej (ok. 300 kDa). Enzymy trawienne rozkładają go na mniejsze peptydy kolagenowe i wolne aminokwasy. Dopiero one mogą być wchłaniane w jelicie cienkim i transportowane do krwiobiegu.
3. Lepsze efekty może przynieść suplementacja kolagenu. Dostępne na rynku hydrolizaty mają masę cząsteczkową od 1000 do 5000 Da, dlatego są znacznie lepiej trawione. Te z peptydami o wielkości poniżej 5000 Da mogą być wchłaniane nawet w 90%! Badania wskazują na szczególnie dobre wchłanianie tripeptydów kolagenowych (glicyny-proliny-hydroksyproliny) – są najprostszą formą kolagenu, jaką można uzyskać w procesie hydrolizy [1].
    

Kolagen a cukier

Podwyższony poziom cukru we krwi (hiperglikemia) u cukrzyka może negatywnie wpływać na kolagen w organizmie. Ma to związek z glikacją – procesem wiązania kolagenu i elastyny z cukrami. Nadmiar cukru w organizmie gromadzi produkty uboczne glikacji (AGE – Advanced Glycation End Products), które uszkadzają kolagen.

Co ważne, proces glikacji naturalnie postępuje wraz z wiekiem, a osoby z cukrzycą mają znacznie więcej produktów ubocznych glikacji w organizmie, co przekłada się zarówno na ryzyko powikłań cukrzycowych (np. stopy cukrzycowej), jak i przyspieszone procesy starzeniowe [2].

Zbyt wysokie spożywanie cukru prowadzi do:

• rozpadu włókien kolagenu i elastyny – co znajduje odzwierciedlenie m.in. w spadku gęstości i elastyczności skóry,
• malejącej regeneracji tkanek – również wolniejszego gojenia się ran,
• postępu stanów zapalnych w organizmie – można zaobserwować je na skórze, ale dotyczą również np. stawów oraz jelit,
• wyższego ryzyka urazów – w tym złamań kości,
• osłabionej odporności – większej podatności na infekcje.

Możesz przeciwdziałać glikacji, stosując dietę cukrzycową. Wystarczy ograniczyć do minimum spożycie cukrów prostych (w tym słodyczy, żywności wysoko przetworzonej, wyrobów cukierniczych i napojów alkoholowych).

Badania wpływu suplementacji kolagenu na osoby z cukrzycą

W 2022 roku dokonano przeglądu zastosowania i skuteczności kolagenu w wielu chorobach przewlekłych. Wykazano, że może on m.in. wspierać utrzymywanie prawidłowego poziomu cukru we krwi w cukrzycy typu II [3].

W badaniu prowadzonym w 2018 roku na myszach potwierdzono, że suplementacja kolagenu hydrolizowanego Naticol® może bezpośrednio lub pośrednio przyczyniać się do zmniejszania procesów zapalnych i poprawy metabolizmu tkanki tłuszczowej, co wiąże się z niższym ryzykiem rozwoju cukrzycy typu II [4].

Badanie z 2011 roku dotyczyło wpływu żelatyny ze skóry łososi chum na gojenie się ran u szczurów z cukrzycą. Wyniki badania wskazują na to, że spożywana przez gryzonie żelatyna w ciągu 14 dni przyczyniła się do szybszego gojenia ran. Ponadto u zwierząt odnotowano wyższy poziom czynnika wzrostu śródnabłonka naczyniowego (VEGF) i hydroksyproliny (aminokwasu wzmacniającego tkankę łączną) [5].

Jaki kolagen dla cukrzyka?

Wybór kolagenu dla cukrzyka może ułatwić ranking przygotowany przez ekspertów z zakresu dietetyki. Wnikliwie analizują składy suplementów diety, zarówno pod kątem jakości samego kolagenu, jak i potencjalnie szkodliwych dodatków (np. cukru, konserwantów). Najwyższe oceny (★★★★★) przyznają kolagenom do picia o czystym składzie opartym na zweryfikowanych surowcach.

Najlepszy kolagen bez cukru

Nr #1 rankingu ekspertów Pro-Farm zawiera 7500 mg kolagenu w 1 porcji, bez dodatku cukru ani soków zagęszczonych. Jest słodzony glikozydami stewiolowymi ze stewii. To naturalny słodzik pochodzący z liści rośliny Stevia rebaudiana. Ma zerowy indeks glikemiczny, dlatego jest odpowiedni dla diabetyków, bo nie powoduje wzrostu poziomu cukru we krwi.

W składzie kolagenu do picia znajdują się dodatkowo antyoksydanty (m.in. luteina i zeaksantyna z ekstraktu z aksamitki wzniesionej), kwas hialuronowy, siarka organiczna MSM oraz chrom, który przyczynia się do utrzymania prawidłowego metabolizmu makroskładników odżywczych.

Pomimo składu bez cukru kolagen do picia ma słodki smak i naturalny aromat truskawkowy.

Jaki kolagen na stawy dla cukrzyków?

Portal o tematyce dietetycznej Pro-Farm.pl przygotował również odrębny ranking kolagenu na stawy. Uwzględnia on produkty bez dodatku cukru.

Aktualnie nr #1 to Natu.Care Kolagen Premium Sport. Zawiera 10000 mg wołowego kolagenu hydrolizowanego COLLinstant®. Jest słodzony glikozydami stewiolowymi ze stewii, które mają zerowy indeks glikemiczny.

W rankingu znajdziesz jeszcze 8 innych suplementów diety.

Przeciwwskazania do stosowania kolagenu

Kolagen naturalnie występuje w ludzkim organizmie, a suplementacja tego białka jest stosunkowo bezpieczna dla większości osób. Jednak, jak w przypadku każdego suplementu diety, istnieją pewne przeciwwskazania, które trzeba wziąć pod uwagę. To przede wszystkim:

• alergia lub nadwrażliwość na którykolwiek ze składników suplementu – może dotyczyć np. wieprzowiny, skorupiaków, ryb,
• ciąża i karmienie piersią – aktualnie jest zbyt mała liczba badań dotyczących bezpieczeństwa suplementacji kolagenu w ciąży i podczas karmienia piersią,
• choroby nerek – w tym przypadku konieczne jest ograniczenie spożycia białka, również kolagenu,
• choroby wątroby – mogą wiązać się z nieprawidłowym wchłanianiem składników odżywczych z suplementu diety,
• dolegliwości żołądkowo-jelitowe – w tym przypadku najlepiej przestrzegać indywidualnych zaleceń lekarskich,
• niektóre choroby skóry – np. skłonność do powstawania keloidów (bliznowców), czyli patologiczne gojenie się skóry nawet po niewielkich urazach,
• przyjmowane leki – niektóre mogą wchodzić w interakcje ze składnikami suplementu kolagenowego,
• choroby przewlekłe – niektóre choroby, np. autoimmunologiczne, mogą stanowić przeciwwskazanie do stosowania kolagenu,
• indywidualne zalecenia lekarskie – na podstawie stanu zdrowia pacjenta, jego historii chorób i wywiadu medycznego lekarz może odradzać suplementację kolagenu.

Jeżeli masz wątpliwości co do tego, czy możesz stosować kolagen, skonsultuj to ze swoim lekarzem.

Dieta cukrzycowa a kolagen – podsumowanie

Dieta cukrzycowa może uwzględniać kolagen, zarówno z naturalnych źródeł (np. chude mięso, ryby), jak i w formie odpowiednio dobranych suplementów. Kluczowy jest wybór produktów pozbawionych cukru i składników o wysokim indeksie glikemicznym, by unikać negatywnego wpływu na poziom glukozy we krwi. Niektóre badania wskazują na pozytywne efekty suplementacji hydrolizowanego kolagenu u cukrzyków. Jednak zanim rozpoczniesz stosowanie kolagenu, dla pewności skonsultuj się z lekarzem, by wykluczyć ewentualne przeciwwskazania.

Źródła:

1. Yamamoto S, Deguchi K, Onuma M, Numata N, Sakai Y. Absorption and Urinary Excretion of Peptides after Collagen Tripeptide Ingestion in Humans. Biol Pharm Bull. 2016;39(3):428-34. doi: 10.1248/bpb.b15-00624. PMID: 26934933.
2. https://journals.viamedica.pl/clinical_diabetology/article/viewFile/34657/25315.
3. Steele, C. (2022) Collagen: a review of clinical use and efficacy. Nutr Med J. 2022 Jun; 1 (2).
4. Astre G, Deleruyelle S, Dortignac A, Bonnet C, Valet P, Dray C. Diet-induced obesity and associated disorders are prevented by natural bioactive type 1 fish collagen peptides (Naticol®) treatment. J Physiol Biochem. 2018 Nov;74(4):647-654. doi: 10.1007/s13105-018-0650-0. Epub 2018 Sep 19. PMID: 30232707.
5. Zhang Z, Zhao M, Wang J, Ding Y, Dai X, Li Y. Oral administration of skin gelatin isolated from Chum salmon (Oncorhynchus keta) enhances wound healing in diabetic rats. Mar Drugs. 2011;9(5):696-711. doi: 10.3390/md9050696. Epub 2011 Apr 26. PMID: 21673883; PMCID: PMC3111176.